Bracia Quay – filmy krótkometrażowe: zestaw 2
Bracia Quay to mistrzowie animacji poklatkowej, których twórczość łączy surrealizm, literackie inspiracje i niezwykłą wrażliwość wizualną. Ich filmy, pełne mrocznej poezji, często czerpią z dorobku środkowoeuropejskiej kultury i sztuki. W prezentowanym zestawie zobaczymy m.in. Maskę, inspirowaną opowiadaniem Stanisława Lema, gdzie Quayowie wykorzystali muzykę Krzysztofa Pendereckiego, nadając opowieści o kobiecie-cyborgu niepokojący, hipnotyczny charakter. W Alicji w Odczarowanej Krainie wrażeniowa animacja splata się z muzyką Siergieja Prokofiewa, tworząc oniryczną wersję klasycznej baśni. Gabinet Jana Švankmajera to hołd dla czeskiego mistrza surrealizmu, pełen alchemicznych odniesień i gier z rzeczywistością. De Artificiali Perspectiva albo Anamorfoza odkrywa tajniki anamorfozy, a Grzebień (Z muzeów snu) wprowadza nas w świat Roberta Walsera, w którym przedmioty ożywają. Całość dopełnia eksperymentalna Ta nienazywalna miotełka, oparta na Eposie o Gilgameszu, w której animacja Quayów nabiera wręcz mitologicznego wymiaru.
Bracia Quay – urodzeni w 1947 roku w Filadelfii, USA. Są bliźniakami. Studiowali w Filadelfii, kontynuowali naukę w Royal College of Art w Londynie, gdzie w latach 70. reżyserowali swoje pierwsze krótkie metraże. W latach 80. produkowali reklamówki telewizyjne (dla Honeywell, Walkers Crisps i Dulux Wood Protection), wideoklipy (najsłynniejszy – do piosenki Petera Gabriela Sledgehammer) i animacje, które przyniosły im popularność – Gabinet Jana Švankmajera, Ulica krokodyli. W 1995 odbyła się premiera ich pierwszego filmu fabularnego Instytut Benjamenta, nagrodzonego Bronze Horse w Sztokholmie oraz nagrodą jury na festiwalu Fantasporto. Kolejny pełnometrażowy film aktorski braci to Stroiciel trzęsień ziemi. W swojej twórczości inspirują się literaturą, szczególnie prozą Bruno Schulza, ostatnio Stanisława Lema.
Katalog MFF Nowe Horyzonty 10. edycja
partner sekcji
Retrospektywa jest wspierana przez British Council jako część UK/Poland Season 2025.
Seans już minął
10 kwietnia 2025
15:00
Iluzjon Mała Czarna
Wstęp
DCP
Tytuł angielski: The Quay Brothers: Second Set of Short Films
Sekcja: Bracia Quay: w labiryncie wyobraźni
Czas trwania: 85 min
Właściciel praw: British Film Institute
Edycja: TFFW 2025
Grzebień (Z muzeów snu)
Eksperymentalna próba adaptacji baśniowego świata Roberta Walsera, w którym bohaterowie – od śpiącej królewny po enigmatycznego strażnika – tworzą nietypową, bajkową relację. Film ten to swoiste preludium do większego projektu, łączy bowiem elementy aktorskie i lalkowe, nadając przedmiotom życie i niemal animistyczny charakter. Na ścieżce dźwiękowej dominuje muzyka Lecha Janowskiego i szeptana, wielojęzyczna narracja, które tylko pogłębiają oniryczną atmosferę. To refleksja nad granicą między rzeczywistością a snem, inspirowana literacką wrażliwością Walsera.
Tytuł angielski: The Comb (From the Museums of Sleep)
Tytuł oryginalny: The Comb (From the Museums of Sleep)
Reżyseria: Bracia Quay
Czas trwania: 18 min
Rok produkcji: 1990
Kraj produkcji: Wielka Brytania
De Artificiali Perspectiva albo Anamorfoza
Animowany wykład poświęcony historii i technikom anamorfozy, czyli zabiegowi deformacji obrazu, który ujawnia właściwe proporcje dopiero przy określonym kącie patrzenia. Film wykorzystuje bogate odniesienia kulturowe – od XVI- i XVIII-wiecznych praktyk malarskich po refleksje surrealistów i teoretyków XX wieku. Quayowie, wykorzystując środki animacji dokumentalnej, tworzą dzieło łączące analizę historyczną z eksperymentalną estetyką. Dzięki współpracy z historykiem sztuki i konsultacjom ekspertów film umiejscawia anamorfozę w szerokim kontekście artystycznym.
Tytuł angielski: De Artificiali Perspectiva or Anamorphosis
Tytuł oryginalny: De Artificiali Perspectiva or Anamorphosis
Reżyseria: Bracia Quay
Czas trwania: 14 min
Rok produkcji: 1991
Kraj produkcji: Wielka Brytania
Ta nienazywalna miotełka (Epos o Gilgameszu)
Film nawiązuje do Eposu o Gilgameszu, prezentując zakamuflowaną narrację o próbie pojmania dzikiego Enkidu przez tytułowego bohatera. Quayowie splatają tu liczne inspiracje – od projektów lalek art brut po awangardową prozę Konrada Bayera – tworząc warstwową, bogatą w symbole opowieść. Film przypomina zarówno surrealistyczną baśń, jak i eksperymentalny manifest artystyczny, osadzony w kontekście historycznych odniesień.
Tytuł angielski: This Unnameable Little Broom (Epic of Gilgamesh)
Tytuł oryginalny: This Unnameable Little Broom (Epic of Gilgamesh)
Reżyseria: Bracia Quay
Czas trwania: 11 min
Rok produkcji: 1985
Kraj produkcji: Wielka Brytania
Gabinet Jana Švankmajera, praskiego alchemika filmu
Seria animowanych sekwencji stanowiących hołd dla czeskiego reżysera Jana Švankmajera, mistrza surrealistycznej animacji poklatkowej. Film łączy elementy historyczne i współczesne – XVI-wieczne inspiracje z estetyką lat 80. – dzięki czemu powstał nieoczekiwany kolaż wizualny. W tle pojawia się muzyka Zdenka Liški, a sam tytułowy „gabinet” okazuje się ożywioną lalkową interpretacją arcydzieł sztuki, takich jak portret Bibliotekarza Arcimbolda. Dzieło to stanowi złożony dialog między tradycją a nowoczesnością, osadzony w specyficznej, alchemicznej atmosferze praskiej kultury filmowej.
Tytuł angielski: The Cabinet of Jan Švankmajer, Prague’s Alchemist of Film
Tytuł oryginalny: The Cabinet of Jan Švankmajer, Prague’s Alchemist of Film
Reżyseria: Bracia Quay
Czas trwania: 14 min
Rok produkcji: 1984
Kraj produkcji: Wielka Brytania
Alicja w Odczarowanej Krainie
Film udowadnia, że wyobraźnia braci Quay potrafi przekształcić każde zlecenie w niezwykle osobliwy, surrealistyczny obraz. W Alicji… po drugiej stronie lustra dochodzi do kataklizmu – nad domem głównej bohaterki zbiera się ciężka, burzowa chmura, a sama kraina czarów przybiera zupełnie nowe, nieoczywiste kształty. Scenariusz, napędzany muzyką Siergieja Prokofiewa, kreuje enigmatyczny, przekaz, w którym wizualne symbole przeplatają się z aktualnymi tematami ekologicznymi. Projekt został zaprezentowany podczas koncertów Live Earth SOS.
Tytuł angielski: Alice in Not So Wonderland
Tytuł oryginalny: Alice in Not So Wonderland
Reżyseria: Bracia Quay
Czas trwania: 3 min
Rok produkcji: 2007
Kraj produkcji: Wielka Brytania
Maska
W odpowiedzi na inicjatywę Instytutu Kultury Polskiej w Londynie bracia Quay zekranizowali jedną z robotycznych bajek Stanisława Lema, skupiając się na mrocznej historii Duenny – kobiety-cyborga przypominającej XVIII-wieczny automat. Film łączy w sobie elementy opowieści o miłości, przemocy i dwoistości, co podkreśla anglojęzyczny tytuł literackiego pierwowzoru – Mortal Engines. Twórcy wykorzystali muzykę Krzysztofa Pendereckiego, a także elementy tradycji teatralnej związane z dawnymi spektaklami lalek. Ta wielowarstwowa adaptacja ukazuje, jak Quayowie przekształcają inspiracje literackie w wizualnie sugestywny, niemal niemy przekaz.
Tytuł angielski: The Mask
Tytuł oryginalny: Mask
Reżyseria: Bracia Quay
Czas trwania: 24 min
Rok produkcji: 2010
Kraj produkcji: Polska
