Maraton Ghibli

Księżniczka Mononoke

Z wielu względów właśnie Księżniczka Mononoke bywa uznawana za szczytowe osiągnięcie Hayao Miyazakiego. Ten proekologiczny, pełen różnorodnych postaci animowany fresk unika jednoznacznych wniosków. Skupia się raczej na zadawaniu trudnych pytań: o relację człowieka z przyrodą, o wpisaną w naturę przemoc czy o granice podziałów na dobro i zło. Jesteśmy w XV-wiecznej japońskiej wiosce. Młody książę Ashitaka zostaje zaatakowany i przeklęty przez demona w ciele dzika. Żeby znaleźć ratunek, wyrusza do krainy leśnych bóstw, a po drodze trafia do miasteczka żyjącego z wyrębu drzew. Łącząca dwa żywioły – niszczycielski pęd ludzkości i dziki zew przyrody – fabuła przypomina Avatara. Jednak Księżniczka Mononoke jest od niego znacznie subtelniejsza – i w wymowie, i w korzystaniu z cyfrowych metod pracy. To pierwszy film Miyazakiego, w którym użyto technik animacji 3D, ale tylko w momentach, które tego wymagały dla oddania niesamowitości leśnych stworzeń.

Igor Kierkosz

Spirited Away: W krainie Bogów

W dorobku Hayao Miyazakiego nie ma filmu o większym zagęszczeniu niesamowitości niż Spirited Away. Centralną postacią jest tu dziesięcioletnia Chichiro. Dziewczynka próbuje ratować rodziców, którzy po niepohamowanym obżarstwie zamienili się w świnie. Musi zapracować na ich wolność ciężką pracą w łaźni dla duchów i bóstw. Ósma pełnometrażowa animacja japońskiego reżysera to tyleż zachwycająca, co niepokojąca baśń, wypchana po brzegi jego charakterystycznymi obsesjami. Mieniący się ogromem barw animowana kraina nawiązuje do japońskich parków rozrywki powstających w czasach prosperity lat 80. Filmowe miasteczko to symboliczne miejsce styku szintoistycznej tradycji oraz konsumpcjonizmu klasy średniej. Magiczne przemieszanie światów następuje tu zgodnie z metodą pracy Miyazakiego, polegającą na prowadzeniu fabuły od skojarzenia do skojarzenia. Spirited Away należy do czołówki największych osiągnięć światowej animacji, a przy tym jest jedynym dziełem reżysera, które doczekało się Oscara.

Igor Kierkosz

Ruchomy zamek Hauru

Po światowym sukcesie Spirited Away Hayao Miyazaki wcale nie próżnował. Zrealizowany trzy lata później Ruchomy zamek Hauru to kolejny triumf jego wyobraźni, która z każdego materiału wyjściowego (w tym przypadku powieści Diany Wynne Jones o tym samym tytule) potrafi zrobić autonomiczne i rozpoznawalne dzieło. Od razu widać tutaj charakterystyczne dla tego reżysera motywy: samodzielna dziecięca bohaterka, wędrówki między światami, antywojenna narracja. Tym, co wyróżnia jego dziewiąty film, jest fantazyjna scenografia zamku kroczącego na mechanicznych nogach oraz wyjątkowo wzruszająca fabuła o próbie zrozumienia młodzieńczej tożsamości. Punktem wyjścia jest bowiem przemiana młodziutkiej Sophie w 90-letnią staruszkę. Dziewczyna ucieka do tytułowego zamku, żeby przerwać tajemniczą klątwę. Ze spotkanym na jej drodze czarodziejem Hauru stworzą jedną z najbardziej poruszających relacji w całej filmografii Miyazakiego.

Igor Kierkosz