Pustka

„Zawiozę cię do domu. Do mojego domu”, mówi do swojej asystentki grany przez Humphreya Bogarta scenarzysta Dix Steele w jednej z pierwszych scen Pustki. Wbrew pozorom film Nicholasa Raya to jednak znacznie więcej niż tylko jeden z wielu festiwali bezczelnych bon motów i błyskotliwych ripost, dla niepoznaki przebranych za czarne kryminały. Wcielający się w oskarżonego o morderstwo, podupadłego artystę Bogart z zaskakującą przenikliwością podważa w Pustce własny ekranowy mit. Jako pozornie zadowolony z siebie, lecz w praktyce pełen kompleksów Steele udowadnia, że bohaterowie, których chcemy postrzegać jako elokwentnych twardzieli, często okazują się niewolnikami schematów toksycznej męskości. W Pustce wznoszącemu się na wyżyny umiejętności Bogartowi dotrzymuje kroku także reżyser. Przez cały czas trwania filmu Ray kreuje na ekranie gęstą, pełną niedopowiedzeń atmosferę, która dziś może budzić skojarzenia z Anatomią upadku, a przed laty stanowiła ważne źródło inspiracji dla Curtisa Hansona, gdy pracował nad Tajemnicami Los Angeles.

Piotr Czerkawski

Nicholas Ray (1911–1979) był jednym z najwybitniejszych autorów powojennego kina amerykańskiego. W swoich filmach portretował zagubionych samotników i outsiderów walczących o przetrwanie w brutalnej rzeczywistości. Jego największym sukcesem był kultowy Buntownik bez powodu (1955) z legendarną rolą Jamesa Deana. Ray dekonstruował amerykańskie mity i na nowo odczytywał klasyczne gatunki, na przykład western w Johnny Guitar (1954). Pod koniec kariery realizował wielkie hollywoodzkie produkcje, takie jak Król królów (1961).