Słońce w sieci

Czeska nowa fala, która wezbrała w kinie naszych południowych sąsiadów w latach 60. ubiegłego wieku, wzięła swój początek na Słowacji. Za prekursorski obraz tego nurtu uchodzi słowacki film Słońce w sieci z 1962 roku – liryczna opowieść o pierwszej miłości dwojga młodych ludzi uchwyconych w momencie emocjonalnego dojrzewania. Swoją niepewność, brak doświadczenia i strach przed dorosłym życiem starają się przykryć maską cynizmu albo buntowniczą pozą. Fabuła została zredukowana do minimum. Ważniejszy od niej staje się sposób prowadzenia kamery, wydobywającej nastroje bohaterów i ich emocje. Krajobrazy i twarze napotkanych ludzi wskazują postaciom drogę do samonzielnego odkrywania świata. Chłopak chce te obrazy zatrzymać na dłużej, aby lepiej im się przyjrzeć. Dlatego nie rozstaje się z aparatem fotograficznym. Młoda para stawia dopiero nieśmiałe kroki ku dojrzałości. Bohaterowie następnych filmów czeskiej nowej fali – Czarnego Piotrusia czy Miłości blondynki – okażą się ich wdzięcznymi kontynuatorami.

Piotr Kotowski

Štefan Uher (1930–1993) był jednym z pionierów czechosłowackiej Nowej Fali, reżyserem, który łączył poetycki realizm z subtelną, ale odważną krytyką społeczną. Jego przełomowe Słońce w sieci (1962) – uznawane za pierwszy film tego nurtu – ukazuje życie młodych ludzi w realiach skostniałego systemu komunistycznego. W kolejnych filmach, takich jak Trzy córki (1967) i Pasła konie na betonie (1982), Uher kontynuował refleksję nad kondycją jednostki w autorytarnym świecie. Jego twórczość, pełna symboliki i wizualnej finezji, pozostaje kluczowym punktem odniesienia w kinie środkowoeuropejskim.