
David Lynch – filmy krótkometrażowe: zestaw 3
Obserwujemy Lyncha jeszcze nieokrzesanego, ale już podszytego lękiem i obsesją na punkcie formy. Sześciu mężczyzn, którym robi się niedobrze to kinetyczna plama – malarski horror rozlewający się farbą po ekranie. Alfabet jest jak dziecięcy koszmar ubrany w animację, gdzie nauka liter przybiera postać psychodelicznej tortury. Babcia to mroczna baśń o samotności i ucieczce w surrealistyczne wizje, która zapowiada już świat znany z Głowy do wycierania. A potem Amputacja – statyczny, a jednak pełen niepokoju eksperyment. Na tym tle Kowboj i Francuz wydaje się niemal lżejszą anegdotą – pastisz westernu przefiltrowany przez Lynchowski obiektyw, w którym kulturowe stereotypy rozpadają się w groteskowym tańcu nieporozumień.
Mikołaj Mizak

David Lynch (1946 – 2025) – amerykański reżyser, scenarzysta, producent i artysta wizualny, urodził się w Missoula w stanie Montana. Studiował malarstwo w Filadelfii, po czym przeniósł się do Los Angeles. Jego pełnometrażowy debiut, Głowa do wycierania, zrealizowany z pomocą American Film Institute, stał się kultowym dziełem kina niezależnego. Lynch był jednym z najbardziej oryginalnych i wpływowych twórców światowego kina; jego rozpoznawalna mieszanka surrealizmu, tropów gatunkowych i eksperymentalnej narracji znalazła uznanie w szerokich kręgach odbiorców. Strona wizualna i audialna jego filmów była zawsze integralną częścią ich skomplikowanej struktury. Poza działalnością reżyserską uprawiał malarstwo, fotografię, medytację i eksperymentował z nowymi mediami. Trzykrotnie nominowany do Oscara, za Dzikość serca (1990) otrzymał Złotą Palmę na festiwalu w Cannes.
Seans już minął
13 kwietnia 2025
15:00
Iluzjon Stolica
Tytuł angielski: David Lynch: Collection of Short Films – Part 3
Sekcja: Tribute to David Lynch
Czas trwania: 74 min
Język: angielski
Napisy: polskie
Właściciel praw: So Films
Dekada: 1960. 1970. 1980. 1990.
Edycja: TFFW 2025
Sześciu mężczyzn, którym robi się niedobrze
Minimalistyczna animacja, w której sześciu identycznych mężczyzn, niczym marionetki w absurdalnym rytuale, kolejno zaczyna wymiotować. Lynch, jeszcze na etapie poszukiwań artystycznego języka, kreuje tu groteskową metaforę monotonii i biologicznej mechaniki ludzkiej egzystencji – powtarzalnej, przewidywalnej, nieprzejednanej.
Mikołaj Mizak
Tytuł angielski: Six Men Getting Sick
Tytuł oryginalny: Six Men Getting Sick
Reżyseria: David Lynch
Czas trwania: 4 min
Rok produkcji: 1966
Kraj produkcji: USA
Alfabet
Senna, niepokojąca wariacja na temat edukacji jako procesu opresji dziecka. Lynch splata animację i obraz aktorski w ekspresyjny, krzykliwy kolaż, w którym dziecięca recytacja alfabetu przeistacza się w narastający z każdą kolejną literą koszmar. Film, inspirowany rzeczywistymi lękami krewnej reżysera, eksploruje wpływ systemu na kruchą psychikę jednostki.
Mikołaj Mizak
Tytuł angielski: The Alphabet
Tytuł oryginalny: The Alphabet
Reżyseria: David Lynch
Czas trwania: 4 min
Rok produkcji: 1968
Kraj produkcji: USA
Babcia
Gęsta od surrealizmu, mroczna opowieść o chłopcu dorastającym w dusznym, opresyjnym świecie. W akcie desperacji sadzi on nasiono, z którego wyrasta groteskowa, można by powiedzieć – sakralna postać babci, czułej, ale i niepokojącej. Film łączący animację z aktorstwem pulsuje podskórnym lękiem i emocjonalnym napięciem, które później stanie się znakiem rozpoznawczym twórczości Lyncha.
Mikołaj Mizak
Tytuł angielski: The Grandmother
Tytuł oryginalny: The Grandmother
Reżyseria: David Lynch
Czas trwania: 34 min
Rok produkcji: 1970
Kraj produkcji: USA
Amputacja
Statyczna, czarno-biała etiuda, w której David Lynch i operator Frederick Elmes inscenizują enigmatyczną scenę – mężczyzna wygłasza niepokojący monolog o amputacji palców, a w tle słychać szorstkie dźwięki maszyny do pisania. Film balansuje na granicy absurdu i cielesnego horroru, budując gęstą atmosferę zagubienia i nieokreślonego bólu.
Mikołaj Mizak
Tytuł angielski: The Amputee
Tytuł oryginalny: The Amputee
Reżyseria: David Lynch
Czas trwania: 5 min
Rok produkcji: 1973
Kraj produkcji: USA
Kowboj i Francuz
Kowboj i Francuz to Lynch w lżejszym, ale równie ekscentrycznym wydaniu. Film porusza kwestię dwóch mitologii: amerykańskiego westernu i wyobrażeń o Europie. Kowboje znajdują w górach rozemocjonowanego Francuza, którego maniery prowadzą do serii absurdalnych nieporozumień. Mimo tego Lynch nie idzie w tani pastisz – jego groteska ma w sobie coś ze snu, w którym wszystko jest ciut zbyt jaskrawe, zbyt rozciągnięte, zbyt sztuczne. To nie realistyczna konfrontacja kultur, lecz ich dziwaczny dialog, w którym prawda ma mniejsze znaczenie niż teatralność sytuacji.
Mikołaj Mizak
Tytuł angielski: The Cowboy and the Frenchman
Tytuł oryginalny: The Cowboy and the Frenchman
Reżyseria: David Lynch
Czas trwania: 26 min
Rok produkcji: 1988
Kraj produkcji: USA, Francja
Lumière
Hipnotyczna, kilkunastosekundowa impresja nakręcona kamerą z epoki braci Lumière. Lynch, w duchu pierwszych filmowych eksperymentów, zamyka w jednym ujęciu wizję, w której światło i cień tworzą tajemniczą, niemal metafizyczną aurę, jakby kino samo przyglądało się własnym korzeniom.
Mikołaj Mizak
Tytuł angielski: Lumière
Tytuł oryginalny: Lumière
Reżyseria: David Lynch
Czas trwania: 1 min
Rok produkcji: 1995