Bracia Quay: w labiryncie wyobraźni
Amerykanie, którzy ponad pół wieku temu zakochali się w kulturze Europy Środkowo-Wschodniej – i tak już im zostało. Kiedy w latach 60. zaczęli studia na Philadelphia College of Art, przypadkowo trafili na wystawę polskich plakatów. Nie wiedzieli, kim są ich twórcy, ale poczuli ciekawość nowego, innego świata, jaki niosły ze sobą polskie grafiki.
Bracia Stephen i Timothy Quay po raz pierwszy przyjechali do Polski w połowie lat 70., na zaproszenie malarza i grafika Andrzeja Klimowskiego. Wtedy zresztą mieszkali już w Londynie, dokąd przeprowadzili się, by zrealizować swoją pierwszą eksperymentalną animację, dzięki grantowi od British Film Institute.
Polska kultura zachwyciła ich do tego stopnia, że regularnie odwołują się do niej w swojej twórczości. Quayowie adaptowali przecież Maskę Stanisława Lema, wykorzystywali w swoich filmach utwory Zygmunta Koniecznego, Witolda Lutosławskiego i Krzysztofa Pendereckiego, a poznański kompozytor Lech Jankowski stworzył muzykę zarówno do ich krótkich metraży (w tym słynnej Ulicy Krokodyli na podstawie prozy Brunona Schulza), jak i pełnometrażowego debiutu braci, filmu Instytut Benjamenta, albo ów sen, który nazywają życiem. Z kolei w roku 2010 Bracia Quay zrealizowali instalację The Quay Brothers for Has, w której centrum, inspirując się słynnym portretem przedstawiającym Wojciecha Jerzego Hasa, umieścili tego słynnego polskiego reżysera w otoczeniu atrybutów z jego dzieł.
Ich najnowszy film, Sanatorium Pod Klepsydrą według Braci Quay, jest oparty na zbiorze opowiadań Brunona Schulza pod tym samym tytułem. Co ciekawe, w roku 1973 na duży ekran przeniósł je również Wojciech Jerzy Has. Pokaz na Timeless Film Festival Warsaw będzie polską premierą filmu. W programie retrospektywy dorobku Braci Quay na festiwalu zostanie pokazany m.in. Instytut Benjamenta, albo ów sen, który nazywają życiem, a także dwa zestawy krótkich metraży autorstwa reżyserskiego tandemu.
W książce Trzynasty miesiąc. O filmach braci Quay badaczka kina Laura U. Marks pisze, że filmy Quayów „poza wzrokiem i słuchem pobudzają też zmysły dotyku i węchu”. Trudno o lepsze zaproszenie na te wyjątkowe seanse, które odbędą się podczas festiwalu.
Bracia Quay będą gośćmi Timeless Film Festival Warsaw.
Kuratorką sekcji jest Adriana Prodeus.
Retrospektywa jest wspierana przez British Council jako część UK/Poland Season 2025. Partnerami są Instytut Adama Mickiewicza i firma Gutek Film, polski dystrybutor filmu Sanatorium Pod Klepsydrą według Braci Quay.